LGS Türkçe Deneme Sınavı TEST - 5

Aslı, Türkçe sözlüğü karıştırıp oradan bilmediği kelimeleri keşfetmeyi çok seviyor. Boş vakitlerinde sözlüğünü elinden düşürmeyen Aslı’nın son zamanlardaki zevki de yeni öğrendiği kelimelerden özgün cümleler oluşturmak. Aslı yine bir gün sözlüğünü karıştırırken “müptela’’ sözcüğüne denk geliyor.

Müptela: Bir şeye ya da kimseye kendini fazla kaptırmış, bağımlı olmuş, aşırı düşkün, tutkun. Dilimize Arapçadan geçmiştir. Düşkünlük manasındaki “iptila” kelimesinden türetilmiştir.

Buna göre Aslı aşağıdaki cümlelerin hangisinde “müptela” sözcüğünü yanlış kullanmıştır?

Aytaç, Betül, Ali, Mehtap ve Sinem ocak, şubat ve mart aylarında hizmet veren bir kayak kampına gitmişlerdir. Bu kayak kampının her ayın ilk yarısında ve ikinci yarısında olmak üzere iki dönemi vardır. Bu kişilerin kampa gittikleri dönemlerle ilgili şunlar bilinmektedir:

• Herkes farklı bir dönemde kampa gitmiştir.

• Kampa ilk giden Ali’dir ve onun gittiği ayda kampa başka hiç kimse gitmemiştir.

• Aytaç ve Betül kampa aynı ayda gitmişlerdir; Aytaç ilk dönemde, Betül 2. dönemde kampa gitmiştir.

• Mehtap, kampa Sinem’den sonraki dönemde gitmiştir.

Bu beş kişiden her birinin hangi ay ve dönemde kampa gittiğinin bilinmesi için,

I. Mehtap’ın hangi dönem gittiği

II. Betül’ün hangi dönem gittiği

III. Aytaç’ın hangi ay gittiği

IV. Ali’nin hangi ay gittiği

bilgilerinden hangisinin verilmesi yeterli olur?

Söz sanatları; anlama derinlik, yoğunluk katmak ya da söyleyişi daha etkili hâle getirmek için başvurulan söz oyunlarıdır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Anlatımı güçlendirmek amacıyla, aralarında ortak nitelik bulunan iki varlık ya da kavramdan, ortak nitelik yönünden güçlü olandan zayıf olana aktarma yapılmasına benzetme denir.

• İnsan dışındaki canlı veya cansız varlıkların konuşturulmasına konuşturma denir.

• Aralarındaki ilgiden dolayı birbirine zıt kavramların bir arada kullanılmasına karşıtlık denir.

• Bir özelliğin ya da durumun olduğundan çok ya da az gösterilmesine abartma denir.

Aşağıdakilerden hangisinde bu sanatlardan herhangi birine yer verilmemiştir?

• Küçükken çok utangaç, sıkılgan bir çocukcağızken şimdi - - - -

• Bir yanda parasızlık bir yanda hastalık derken bir türlü - - - -

• Büyük şehirden bunalan aile - - - - memleketine döndü.

Bu cümleler aşağıdaki deyimlerden uygun olanlarla tamamlandığında hangisi dışarıda kalır?

Açıklama, betimleme, öyküleme ve tartışma olmak üzere dört tane anlatım biçimi vardır.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde diğerlerinden farklı bir anlatım biçimi kullanılmıştır?

Özne ve yüklem, cümlenin temel ögeleridir. Nesne, yer tamlayıcısı ve zarf tamlayıcısı ise cümlede yardımcı öge görevini görür. Her cümlede tüm ögeler bulunmayabilir. Örneğin “Hayat güzeldir.” cümlesi, özne ve yüklemden oluşmakta; cümlede yardımcı öge bulunmamaktadır.

Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde yardımcı ögelerin tümü vardır?

Benim için dünyanın karşısına koyabileceğim en değerli varlık kedim Şirin’di. (I) Bundan dolayıdır ki Şirin, düşündüğüm tek şeydi. (II) Bu yaz iş seyahatimden ötürü Şirin’le ayrı kalmamız beni çok üzdü. (III) Çok şükür, bu hafta sonu bitmek bilmeyen iş seyahatimden döneceğim. (IV) Eminim ki Şirin beni görünce çok sevinecek.

Bu metinde numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıda bazı yazım kuralları verilmiştir:

• Pekiştirmeli sözler bitişik yazılır.

• Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle başlar.

• Yön bildiren kelimeler özel addan önce büyük harfle, özel addan sonra küçük harfle başlar.

• Bazı sözcükler; etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğradıklarında bitişik, uğramadıklarında ayrı yazılır.

Bu kurallara göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

Yırtık pırtık paltolar giymiş iki kadın kapımı çalıp, eski gazetelerimin olup olmadığını sordular. Önce hayır demek
istedim ama ayaklarına gözüm ilişince sustum. İkisinin de ayaklarında eski sandaletler vardı ve ayakları su
içindeydi. İçeri girin de size kahve yapayım, dedim. Hiç konuşmuyorlardı. Islak ayakkabıları halıda iz bırakmıştı.
Onlar şöminenin önünde kahve içerken ben de mutfağa döndüm ve yarıda bıraktığım işlerimi yapmaya koyuldum fakat oturma odasındaki sessizlik dikkatimi çekti ve başımı uzattım içeriye. Yaşı diğerlerine göre küçük olan, elindeki boş fincana bakıyordu. Büyük olan bana döndü ve dedi ki; “Bayan, siz çok mu zenginsiniz?’’ Yoo hayır, diye yanıtlarken kadını, gözlerim bir an ayağındaki eski terliklere kaydı. Kadın elindeki fincanı tabağına dikkatle yerleştirdi ve sizin fincanlarınızla fincan tabaklarınız takım, dedi. Sesindeki açlık, karın açlığına benzemiyordu. Sonra gazetelerini alıp dışarıdaki soğuğa çıktılar. Teşekkür bile etmemişlerdi ama buna gerek yoktu. Teşekkür etmekten daha öte bir şey yapmışlardı. Düz mavi fincanlarım ve fincan tabaklarım takımdı. Pişirdiğim patateslerin tadına baktım. Sıcacıktı patatesler, bir evimiz vardı, bir eşim vardı ve eşimin de bir işi vardı. Bunlar da fincanlarım ve fincan tabaklarım gibi bir uyum içindeydi. Sandalyeleri şöminenin önünden kaldırıp yerlerine yerleştirdim. Kadınların sandaletlerinin çamur izleri, halının üzerindeydi hâlâ. Silmedim ayak izlerini. Silmeyeceğim de. Olur ya unutuveririm ne denli zengin olduğumu.

Bu parçada aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi yanlış kullanılmıştır?

Cümlede asıl anlatılmak istenen şey vurgulanır. Vurgusu yapılan öge, cümlenin özelliğine göre değişebilir.

• Fiil cümlelerinde vurgu, yüklemin önündeki ögede bulunur.

• İsim cümlelerinde vurgu, yüklem üzerindedir.

• Soru cümlelerinde vurgu, soru sözcüğünün üzerindedir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde vurgulanan öge yanlış gösterilmiştir?