Teoloji sözcük olarak "Tanrı bilimi" anlamına gelir ve belli bir dini, bu dinin temel inançlarını, kavramlarını, emir ve yasaklarını, insan - Tanrı ilişkilerini ele alır. Teoloji bunları yaparken daima inandığı ve bağlı ol­duğu dinin sınırları içinde kalır. Dolayısıyla farklı din­lerin kendilerine özgü teolojileri vardır. Teolojilerin amacı bağlı olduğu dini eleştirmek değil, dini yine dine bağlı kalarak temellendirmektir.

Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisine ula­şılamaz?

1- Her teoloji belli bir dine bağlıdır ve bağlı olduğu dinin Tanrı, ibadet ve insan konularını açıklar. Her teoloji belli bir dine bağlı olduğundan Hıristiyan, İslam ve Yahudi teolojileri vardır.

2- Din felsefesi de dini konu edinir. Ancak o bir dine bağlı olmadığı gibi belli bir dini değil, genel olarak dini ele alır. Felsefe bunu yaparken akla dayanır. Dini tartışır, onu her yönüyle ele alır, din karşısında nesnel olmaya çalışır.

Bu parçalarda teoloji ve din felsefesinin hangi yönlerinden söz edilmektedir?

Teolojinin belirgin özelliği dogmatik ve otoritelere bağımlı olmasıdır. Oysa din felsefesinde özgür düşün­me, nesnel olma ve sorgulama esastır. Teolojinin amacı inananların inançlarını güçlendirmektir. Onun dini yargıları sorgulaması söz konusu değildir. Buna karşılık din felsefesi dinin ilkelerini sorgular, ama kişi­lerin daha dindar olmalarına çalışmadığı gibi, inançlarını sarsmaya da çalışmaz.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin üzerinde duruImaktadır?

İnsan, içindeki vicdanın sesine, yani içindeki ahlak yasasına uyar. Ancak vicdanı insanın kendisi yapmaz, bunu insana veren Tanrı'dır. Çünkü Tanrı insanın ahlaklı olmasını ister. Öyleyse Tanrı vardır.

Bu parçada yer alan Tanrı kanıtlamasını aşağıdaki­lerden hangisi özetler?

Tanrı'nın varlığını kabul etsin ya da etmesin tüm insan­lar "Tanrı" sözcüğünden bir şey anlar. Bu anladıkları şey; en yüksek, en mükemmel, kendisinde mümkün olan bütün olumlu nitelikleri taşıması gereken bir varlık­tır. Bu en mükemmel varlığı sadece zihnimizde var olan bir kavram olarak ele alabileceğimiz gibi, onu dış dünya­da var olan bir varlık olarak da düşünebiliriz. Dış dünya­da var olan varlık, zihnimizde sadece kavram olarak bulunan bir varlığa göre daha mükemmeldir. Tanrı'yı, mümkün olan en mükemmel varlık olarak düşün­düğümüze göre, onun dış dünyada var olması gerekir. O halde Tanrı, Tanrı kavramı gereği vardır.

Bu parçada Tanrı'nın varlığı nasıl kanıtlanmıştır?

Ben sevdiğim ve hayran olduğum O'yum
Sevdiğim de benden başkası değildir.
Biz bir bedende iki ruhuz
Sen beni görünce O'nu görüyorsun
Tıpkı O'nu görünce beni de gördüğün gibi.

Hallacı Mansur bu dizeleriyle aşağıdaki düşünce­lerden hangisini dile getirmektedir?

Tanrının varlığını açıkça reddetmediği halde açık­ça kabul de etmeyen, "Tanrı vardır." veya "Tanrı yoktur." diyebilmek için bilgimizin yeterli olmadığı­nı öne süren ve bu nedenle tanrının varlığı veya yokluğu üzerine ontolojik bir kanıtlamanın müm­kün olmadığını iddia eden görüş, aşağıdakilerden hangisidir?