TYT Türkçe Deneme Sınavı TEST - 3

Tevazu kavramının yalnızca kişinin kendisini aşağı görmesi veya aşağılık sanması demek değildir. Aksine haddini, hududunu bilmesi, sı­nırlarını, özünü ve o özün küçücük hakikatlerini dahi görmesi anlamına geldiğini zannediyorum.

Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından han­gisi yoktur?

(I) Sayısız kitabın bulunduğu bu kütüphaneyi (II) geçen yüzyılın başlarında (III) Avrupalı bilim adamları (IV) ziyaret (V) etmişler.

Yukarıdaki cümlede hangi numaralar arasın­da kalan öge cümlenin nesnesidir?

Aşağıdakilerden hangisi bağımsız sıralı cümledir?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

Aşağıdakilerden hangisi bir paragrafın so­nuç cümlesi olmaya en uygundur?

(I) İstanbul'u elinde bulunduran Bizans, bu dönemde kültür ve sanat bakımından oldukça geri­lemişti. (II) Tarihçilere göre bu durum karşısında İstanbul'un müdafaası, doğudaki ticari menfaat­lerini kaybetme endişesi içinde bulunan Latinle­re kalmıştı. (III) İmparator Konstantin, 12 Ocak 1452'de Batı'yı harekete geçirmek üzere Papa ile kiliselerin birleştirilmesi konusunda anlaşmış ve Ayasofya'daki ilk ayinde hazır bulunmuştu. (IV) Ancak Avrupa'nın desteğini sağlamak için alınan bu önemli tedbirler neticesiz kalmıştı. (V) Nitekim papazlar ve halk İstanbul'da Latin şap­kası yerine Türk sarığı görmeyi tercih ederek bu ayine aşırı derecede tepki göstermişlerdi.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin han­gisinde altı çizili söz cümleye öznellik katmamıştır?

Üst üste konulan ve tanesi birkaç tonu bulan binlerce kireç taşı parçasından oluşan Mısır pi­ramitleri, firavunlara mezar olarak yapılıyordu. Piramitlerin yapımında çalışan işçiler, dikdört­gen biçimindeki yekpare olarak kestikleri taş blokları doğrudan bir kızağın üstüne yüklüyor­lar ve piramidin yanına çekerek yerine yerleş­tiriyorlardı. Fakat piramit yükseldikçe inşaat da zorlaşıyordu. Mısırlılar iki buçuk tonluk taş blok­ları yüz kırk metre yükseğe kaldıracak bir alet icat etmediler. Sadece aklın, bilimin ve zekanın sınırlarını kullanarak basit bir yöntem buldular. Taş blokları yerinden kaldırmak neredeyse im­kansızdı. O halde taş bloklar kaldırılamıyorsa onların bulundukları toprak yükseltilmeliydi. Böylece tümsekler yapmaya başladılar. Piramit yükseldikçe, onu etrafını saran bir yol şeklinde topraktan yükseltilerle çevrelediler. Böylece ki­reç taşı bloklarını çok sayıda insanın ortak ça­lışmasıyla meyilli toprak yollardan çıkartıp bu denli büyük yapılar olan piramitleri insanlığa armağan ettiler.

Bu paragrafa en uygun başlık aşağıdakiler­den hangisi olabilir?

(I) Türk halk kültürünün yaratılıp yaşatıldığı ve gelecek kuşaklara aktarıldığı önemli kültür alan­larından birini de aşıklar oluşturmaktadır. (II) Günümüzde aşık edebiyatı deyip geçtiğimiz bu alanda oluşan ve halka mal olan kültür, bugün insanlığın sözleşme ile korumaya çalıştığı kül­türel ifade çeşitliliğini binlerce yıllık bir süreçte oluşturmuştur. (III) Bugün kitle kültürü, bütün bu referans kaynaklarını ötelemiş, ölümüne sev­menin sembolü olarak Romeo ve Juliet, zengin­den alıp fakire vermenin sembolü olarak Robin Hood gelip yerleşmiştir. (IV) Artık kanatları olan ve uçan at denildiğinde zihinlerde Pegasus canlanmaktadır. (V) Oysa Türk anlatı geleneği içinde aşkı uğruna yanıp kül olan Kerem, dağ­ları delen Ferhat veya Kamber gibi kahramanlar vardı ve onların hikayeleri de en az Romeo'nun­ki kadar trajikti.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin han­gisinden önce "Aşıkların anlattığı Dede Korkut, Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin, Arzu ile Kamber ve Köroğlu gibi hikayeler, toplumda aşk, kahra­manlık, ayrılık gibi birçok alanda referans kay­nağı oluşturuyordu." cümlesi getirilirse parça­nın anlam bütünlüğünde bir bozulma olmaz?

(I) Oyun alanında değer yargısı "töresel renk" ta­şıyan yapıtlar üzerinde toplanmaya başladı. (II) Artık eleştirmenler tiyatroda görenek, gelenek ve töresel tipler gibi o ulusun kendi damgasını arıyorlar. (III) Kamuoyu da bu gibi oyunlar üze­rinde toplanıyor; Topuzlu, Pembe Kadın, Nalın­lar gibi oyunların uzun süre afişte kalmalarının nedeni budur. (IV) Hele oyun biçimi bakımından bizim öz malımız olan orta oyunu gibi meydan oyunu biçimini arayış da hep bundan doğuyor. (V) "Yüreğe doğma" anlamına gelen tuluat, as­lında şiir ve şair için kullanılan bir sözdü ama zamanla elde herhangi bir metin olmadan oyna­nan oyunlar için kullanılmaya başlandı.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikin­ci paragraf hangi cümleyle başlar?

Geleneksel sohbet toplantıları, "sıra gecesi" adı altında Şanlıurfa'da halen yaşatılmaktadır. Şan­lıurfa iliyle adeta özdeşleşen sıra gecesi, halk kültüründe ses, saz ve söz üzerine sohbet yapı­lan toplantı meclisidir. Şanlıurfa sıra gecelerinin başlangıcıyla ilgili elimizde yazılı bir kayıt bulun­mamaktadır. Yörenin yaşlı kişilerinin anlatma­larından hareketle bu geleneğin iki yüz yıldan daha eski bir geçmişinin olduğu söylenebilir. Geleneksel kültürümüzün bir parçasını oluştu­ran ve ülke geneline nam salan Şanlıurfa sıra geceleri, çağdaş edebiyat ürünlerimize de yan­sımış, roman, öykü hatta sinemada bile konu olmuştur. Mesela Kemal Tahir'in Sağırdere ve Körduman adlı romanlarında bu geleneğe yer verilmiştir.

Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıda­kilerden hangisi söylenemez?

(I) Cengiz Aytmatov, Türk edebiyatının yetiştir­diği en güçlü romancılardan biridir. (II) O, Türk mitolojisinden ve tarihinden aldığı değerler sistemini roman türünün anlatım imkanlarıyla birleştirerek sunar. (III) Aytmatov'un romancı olarak belirli bir bakış açısı vardır. (IV) Türk ta­rihinin simgelerini zamanın ruhuyla birleştirerek milli romantik duyuş tarzını tam anlamıyla ro­mantik bir kanaldan akıtmaya çalışır. (V) Bu ca­zibe merkezi onun eserlerinde günümüz insanı­nın bilinçaltına büyük bir coşkuyla akarak Türk milletinin geleceğini oluşturma yolunda milli ve evrensel görüntülere ulaşır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin han­gisinden sonra "Böylece Türk tarih felsefesi­ni sanatın diliyle cazibe merkezi haline getirir." cümlesi getirilmelidir?

(I) Tanzimat Dönemi basını siyasal, sosyal, kül­türel konularda yazılar yazabilecek ve meramını açıklayabilecek "edebiyatçı - yazar" kadrosun­dan yoksundur. (II) Bu görevi; aydınlarımız, devlet ve siyaset adamlarımız yüklenmiştir. (III) Zaten bu dönemin ilk edipleri de ilk gazeteciler olmuştur. (IV) Fransız devriminin etkisiyle öz­gür düşünce ve demokrasi fikrine önem veren, Batı ile ilişkiler kuran aydınlarımız, Batılı yazar ve düşünürleri yakından izlemişlerdir. (V) Bu dönemde bizde ise gazeteler daha çok halka haber ulaştıran, ansiklopedik bilgiler veren birer organ olarak kurulmuş, gazetelerde edebiyat sorunlarına da geniş yer verilmiştir.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikin­ci paragraf hangi cümleyle başlar?

Aşanı dedim karlı dağlar başından,

Yüce dağlar koç yiğide dağ m'olur?

Ağrır bedenlerim, sızılar yaram,

Bu yarayı çeken yiğit sağ m'olur?

 

Atım kalk gidelim dağdan yukarı,

Böyle dağlar koç yiğide dağ olmaz.

Yedi yerden yaralarım sızılar,

Bu yarayı çeken yiğit sağ olmaz.

Karacaoğlan'a ait bu dizelerde vurgulanmak istenen temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

29, 30 ve 31. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Reşat Nuri Güntekin'in olgunluk dönemi ese­ri olan Yaprak Dökümü romanı, Osmanlının son döneminde etkisini gösteren sosyal deği­şim karşısında katı bir ahlakçı yapıya sahip Ali Rıza Bey ve ailesinin düştüğü trajik durumu ele alır. Eser, Romen rakamlarıyla bölünmüş otuz üç bölüm ve "Netice"den oluşur. Romanın ana karakteri Ali Rıza Bey'in modern yaşam karşı­sındaki yenilgisini ve kültürel çözülmenin bir ai­leyi nasıl felakete götürdüğünü anlatan eserde, olayların zamanı, Osmanlının son dönemleri diyebileceğimiz Meşrutiyet ve Birinci Dünya Sa­vaşı sonrasında başlar. Romanda tarihe bağlı zaman dilimi ile ilgili bir belirleme yapılmaz. Yaprak Dökümü romanında olaylar, sınırlı bir fiziksel mekan kurgusu içinde gelişir. İstan­bul'da başlayan roman, Ali Rıza Bey'in büyük kızı Fikret'in Adapazarı'na ve diğer kızlarından Necla'nın Suriye'ye gitmesi ile İstanbul dışına taşınır. Fakat romanda bu mekanların hiçbirinin fiziksel tasvirleri üzerinde durulmaz. İstanbul'da Altın Yaprak Anonim Şirketi'nde başlayan olay­lar, ağırlıklı olarak Ali Rıza Bey'in Bağlarbaşı ve Dolapdere'deki evinde geçer.

Bu parçadan hareketle Ali Rıza Bey'le ilgili olarak,

I. Gelenekçi bir aile yapısını benimsediği

II. İstanbul'a başka bir şehirden göç ettiği

III. Çok hassas bir kişiliğe sahip olduğu

yargılarından hangilerine kesin olarak ulaşı­labilir?

Bu parçada Yaprak Dökümü romanıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getiri­lebilir

Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarından hangisi kullanılmıştır?

(I) Türkçe, sondan eklemeli bir dildir. (II) Dilimiz, öğrenilmesi zor olan dillerden biridir. (III) Türk­çeyi tam olarak öğrenmek isteyen birisi yerel ağızlara da hakim olmalıdır. (IV) Türkçe tarih boyunca diğer dillere karşı varlığını korumaya çalışmıştır.(V) Ne yazık ki bu konuda çok da ba­şarılı olamamıştır. (VI) Bugün dilimize yerleşmiş yüzlerce yabancı kelime bulunmaktadır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

(I) Bozkırı ne kadar maviye boyarsanız boyayın onun soğukluğunun rengi hep sarı kalacaktır.

(II) Çamlıca'dan bakıldığında üç köprünün metal rengi ayaklarını görmeniz mümkün olacaktır.

(III) Bir şair şiirleriyle sizi etkileyebiliyorsa o en büyük şairdir.

(IV) Ankara'nın en güzel yanı Mersin'e bir adım daha yaklaştığınızı göstermesidir.

(V) Roman; olay, yer, zaman ve kişi unsurlarının bir arada kullanılarak oluşturulan mükemmel bir yazı sanattır.

Yukarıdaki cümlelerin hangisi kanıtlanabilirlik açısından ötekilerden farklıdır?

Kulaktan kulağa diye bir oyun vardır. Mutlaka oynamışsınızdır. Oynamadıysanız da oynama­nızı öneriyorum. Birçok kişi yan yana oturur ve ilk baştaki yanındakinin kulağına bir şey söyler. Söylenenden anladığını oda yanındakine söy­ler ve bu son kişiye kadar devam eder. Son kişi ayağa kalkar ve bağırarak söyler. Söylenen doğruysa en sondaki başa geçer ve oyun de­vam eder. Eğer söylenen yanlış ise herkes aynı yerinde kalır ve oyuna devam edilir. Bu oyunun özü söylenenlerin herkesçe aynı şekilde anlaşılmasıdır.

Bu parçada aşağıdaki kavramlardan hangisi vurgulanmıştır?